هود واژهای است در زبان فارسی به معنی یهود، یهودی، کلیمی.[۴] به نظر رویا حکاکیان امروزه این واژه برای تحقیر به کار میرود
موسی بن میمون یک معلم معروف یهودی در قرن دوازدهم میلادی بود که فهرست اعتقادات سیزده گانهٔ یهودیان را چنین تنظیم کرد:
- خدا همه چیز را خلق نمود و هم چنان همه چیز را اداره میکند.
- تنها یک خدا وجود دارد که در همه چیز کامل است.
- خدا بدن ندارد و شبیه هیچ چیزی در این دنیا نیست.
- خدا همیشه بوده و همیشه خواهد بود.
- انسانها باید تنها برای خدا عبادت کنند.
- کلام تمام انبیای بنی اسراییل درست است.
- پیش گوییهای موسی درست است و او بالاترین پیامبری است که بوده و خواهد بود.
- خدا تورات را به موسی داد.
- تورات تغییر نخواهد کرد و تورات دیگری هم نخواهد آمد.
- خدا افکار و اعمال همه را میداند.
- خدا مطیعین دستوراتش را پاداش و مخالفینش را عذاب خواهد داد.
- ماشیح خواهد آمد.
- خدا مردگان را به زندگی بر خواهد گرداند
- میتزووت یا دستورات، اعمال مطرح در مذهب یهودیت را میتزووت میگویند.
-
یهودیان معتقدند موسی ده فرمان و تورات را از کوه سینا با خود پایین آورد. و به جز پنج کتاب (سفر) موجود، تورا محتوای دیگری هم دارد که آن را میشنا یا تورای شفاهی هم مینامند که در آن توضیح میدهد، چگونه میتوان قوانین پنج سفر را انجام داد. تفسیری که بر این میشنا نوشته شدهاست گمارا نام دارد و با هم این دو کتاب را تلمود مینامند.
یهودیان سنتی معتقدند خداوند تورای مکتوب و شفاهی را به موسی داد و او آنها را با رعایت امانت به یهودیان رسانید و آن چه که امروز در دست ماست هم دقیقا همان است و باید همه دستورات آن هر روز هم صورت بگیرد.
یهودیان لیبرال میگویند تورا الهام خداوند است اما انسانها آنرا نوشتهاند و دستورات اخلاقی آن همیشه لازم الاجرا هستند، بر خلاف بسیاری دستورات آیینی که امروز لازم نیست صورت بگیرد.
در یهودیت به بحث گذاشتن فرمانها وتحقیق درباره چگونگی اجرای انها حرکتی مثبت تلقی میشود. تلمود پر است از قصههای رایهایی که در این موارد با هم بحث میکردند. لطیفهای در این باب است که میگوید «دو یهودی، سه نظر». برخی از این نظرات را همه پذیرفتهاند اما برخی دیگر هنوز تحت بحث هستند.
امروزه یهودیت رهبر واحدی ندارد که تصمیم بگیرد چگونه فرمان را اجرا کنیم یا به چه چیز اعتقاد بورزیم. گرچه یهودیان اعتقادات به نظرات مختلف دارند، اما هنوز پیروان آن معتقد به یک دین هستند.
ده فرمان را همه یهودیان در پای کوه سینا شنیدند. این خاصیت ده فرمان است اما یهودیان اتفاق نظر دارند که تمام ششصد و سیزده دستور تورا به یک اندازه اهمیت دارند.
ده فرمان
-
ده فرمان اینها هستند:
- به خدا اعتقاد داشته باشید
- جز او کسی یا چیزی را نپرستید تصویری یا مجسمهای را به عنوان خدا نسازید به آن ارادت نورزید و آن را تعظیم نکنید
- نام خدا را بیهوده نبرید
- شبات نگه دارد یعنی در روز هفتم استراحت کنید
- به والدین خود احترام بگذارید
- قتل نکنید
- زنا نکنید
- دزدی نکنید
- شهادت دروغ ندهید
- به مال دیگری حسد نورزید
قوانین هفتگانه نوح
هفت فرمان اخلاقی است که بر اساس تلمود و توسفتا، از سوی خدا به نوح داده شد و تمام آدمیان باید از این دستورها اطاعت کنند؛ اگر هم غیریهودیان به این هفت فرمان پایبند باشند و آنها را رعایت کنند، به رستگاری میرسند.
- ممنوعیت بت پرستی: بت نپرستید
- ممنوعیت قتل: خون کسی را به ناحق بر زمین مریزید، خودکشی نکنید و فرزندان خود را نکشید و قربانی نکنید.
- ممنوعیت زنا: زنا مکنید.
- ممنوعیت قسم ناروا: سوگند ناروا نخورید و تهمت نزنید.
- گوشت حیوان زنده و خون را نخورید.
- عدل و داوری را برپا سازید.
- تشکیل دادگاه شرعی. برای نظارت بر انجام شش فرمان مورد اشاره
کتابهای مذهبی
- ۱.تنخ شامل ۳۹ کتاب است که در دورهای بیش از هزار سال به رشته تحریر در آمدهاند. یهودیان و حتی مسیحیان برای کتاب مقدس، تقدس والائی قائلند و آن را الهام خداوند بر نویسندگان کتاب مقدس میدانند و بر این باورند که کتاب مقدس دو مؤلف دارد یکی خدا و دیگری بشر و بین ایندو عنصر خدایی و بشری جدایی وجود ندارد. تنخ خود به ۳ بخش تقسیم میشود:
طومار تورا مقدس که به منظور تشریفات مذهبی در یک
کنیسه گشوده شدهاست.
-
- ۲.تلمود تفاسیر تورا
- ۱. تلمود بابلی
- ۲.تلمود اورشلیم
- میشنا
- توسفتا
- ۳.۴.آثارهالاخایی
-
- ۵.توسفتا
- ۶.
- ۷.زوهار
- ۸.
کابالا نامی است که بر تصوف یهودی اطلاق میشود و تلفظ اروپایی قبّالاه عبری است به معنی قدیمی و کهن. این واژه به شکل قباله برای فارسی زبانان و عربها است. بیشتر یهودیان ارتودوکس به آئین کابالا (کابالیسم) اعتقاد دارند. بر اعتقاد هواداران و معتقدین به آئین کابالا، فهمیدن و درک رموز مخفی درآئین کابالا، باعث میشود تا انسان بصورت روحانیواری به خدا نزدیکتر شود و بدین ترتیب بشریت، قدرت والایی از رموز مخفی خدا که برای دیگر انسانها پوشیدهاست، را پی میبرد.مهمترین منابع و کتب کابالیستی که به عنوان ستون فقرات و پایه اصلی «آئین کابالا» درآمدند، شامل مجموعه کتب عبری زوهار (به معنای «کتاب روشنایی») و هیچالوت (به معنای «کاخها») میشوند که به قرن اول میلادی بازمیگردند. نهایتا در قرن سیزدهم میلادی کتاب زوهار نوشته شد که تفکر و شکل کنونی «آئین کابالا» را تشکیل داد.
در نخستین نوشتههای تنخ یهودی، سخنی از زندگی پس از مرگ، کیفر و پاداش، بهشت و جهنم نمیرود. اعتقاد بر این بود که مردگان به سرزمین مردگان که [۸] و زندگی طولانی بالاترین خوشبختی دانسته میشد.[۹]؛ زندگی پس از مرگ نامشخص تلقی میگردید.[۱۰] ظاهراً به این دلیل که مردم همسایه اسرائیل، به زندگی پس از مرگ به شیوه زندگی در قبر باور داشتند؛ اسرائیلیان از آنها دوری میجستند. بنیاسرائیل، از دفن کردن اشیاء در گورها پرهیز میکردند؛ زیرا انسان را از خاک میدانستند که به خاک بازمیگردد.[۱۱] در دورههای بعدی، باور به آخرت در بین یهودیان به وجود آمد. در کتاب حکمت آمدهاست:
آری، خداوند به راستی انسان را نابودناشدنی آفریدهاست؛ چنانچه خود نابودناشدنیاست.[۱۲]
در تلمود آمدهاست:
اگر کسی برانگیخته شدن مردگان را نفی کند، در روز رستاخیز بهرهای نخواهد برد.[۱۳]
هلاخا
هلاخا (به عبری: הלכה)، به مجموعه قوانین شریعت یهود گفته میشود، قوانینی که از تنخ، تلمود و حاخامها و همچین آداب و رسوم یهودیان ناشی میگردد.
در ، ربّی شرحی بر آیهٔ صنیوت از کتاب میکاه نوشت و آن را با مفهوم عفت همراه کرد.(رساله سُکّه ۴۹:۳) شرایع یهودیت در واقع مردان و زنان یهودی را به پوشانیدن بدنشان امر کرده است؛ بر اساس هلاخا بر زنان واجب است که موی سر را بپوشانند[۱۴]؛ بر مردان نیز جایز نبود که سرناپوشیده چهار ذراع راه بروند یا تورات را تلاوت کنند.[۱۵] هر چند پوشش سر مردان بیشتر نمادی از تقوای الهی تلّقی میشد و از قوانین صنیوت دانسته نمیشد. بر اساس تورات، شنیدن صدای آواز زنان [۱۶] اگر زنی صدایش به قدری بلند بود که وقتی در خانهاش سخن میگفت، همسایگان قادر به شنیدن صدایش بودند، مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه او را طلاق دهد.[۱۷] بر اساس قانون نگیا، تماس و دست دادن زن و مردی که وابستگی خانوادگی نزدیک ندارند، جایز نیست. بر اساس قانون ایحود، زن و مرد بیگانه از خلوت کردن با هم منع شدهاند. در کنیسههای یهودی، زنان و مردان به وسیلهٔ پردهای به نام شولحان عاروخ، پوشیدن لباس جنس مخالف و نیز پوشیدن لباس کفّار ممنوع میباشد.[۱۸]
آنوسیم (به عبری: אנוסים)، در عبری جمع «آنوس» و به معنی «مجبور شدگان» است. در آیین یهودی، کلمهای حقوقی است که به یهودیانی که مجبور به ترک غیر اختیاری آئین یهودیت شدهاند ولی همهٔ تلاش خود را میکنند تا در شرایط اجبار به آیین یهودی خود پایبند باشند، اطلاق میشود
لباس مردان:در کنیساها و جوامع مذهبی کلاهی بنامکیپا، که از جنس مخمل یا ساتن یا کاموایی است، بسر گذاشته میشود و لباسی سفید و شلواری سیاه میپوشند و برای خواندن نماز شالی بنام تالیت و تفیلین(دو نوار سیاه رنگ که دارای جعبهای از آیات تورا میباشد که یکی بدست و دیگری به روی پیشانی بسته میشود)میبندند.بعضا رسم است که شال باریکی بنام آتاراه روی تالیت میاندازند. همچنین بندی بنام ضیضیت از روی شلوار آویزان میگردد
یهودیان معمولاً در هر روز سه نماز (یهودیت) میخوانند و در روز شبات و سایر روزهای مقدس فرقههای ارتدکس و محافظه کار یک نماز اضافی هم به نام موساف خوانده میشود. نماز پنجمی هم به نام نئیلا وجود دارد که اکنون تنها در یوم کیپور دهمین روز از ماه تیشری که اوایل پاییز است خوانده میشود.می توان نماز را فرادی یا به جماعت یا به همراه منیان خواند. مثل نماز اسلامی در یهودیت هم نماز جماعت ارجح است و بخشهایی هم دارد که جز در جماعت اجرا نمیشود. اکثر مراسم آیینی در یهودیت با ملودی سنتی به نام نیگون به حالت آوازی قرائت میشود. در هر کنیسه، سکویی کم ارتفاع وجود دارد که حزان بر فراز آن این مناجات را رهبری میکند
برگزار کردن اعیاد در یهودیت ریشه مرکزی ارتباط بشر با خدا و جهان میباشد.اعیاد مذهبی که بیشتر نشانهٔ رویدادهای مذهبی نظیر خروج از مصر و نزول تورا و یا ارتباط با طبیعت دارند، این اعیاد شامل:
- پسح یا فصح هم نماد آزادی است و هم شکلگیری قوم یهود.
- یا عید هفتهها
- روش هشانا: عیدی است که نمود شروع سال یهودی است.
- یوم کیپور: روز آمرزش نیز شناخته میشود.
- : دو هفته پس از روش هشانا و پنج روز پس از یوم کیپور آغاز میشود و هفت روز ادامه دارد. باورمندان یهودی در این مدت، به برپایی سوکا میپردازند.
- حنوکا
- پوریم
- تیشا ب آو
علاوه بر اعیاد قید شده، اعیاد زیر نیز توسط بسیاری از یهودیان، بخصوص در اسرائیل برگزار می شوند.
- سالروز استقلال اسرائیل
- یوم یروشالاییم یا روز اورشلیم: روز یکپارچهشدن شهر اورشلیم در پی پیروزی اسرائیل در جنگ شش روزه.
شبات
(در عبری שבת به معنی شنبه) در دین یهودیت به روز تعطیل هفتگی (شنبه) میگویند. که در بصورت نمادین به معنای هفتمین روز خلقت است یکی از ده فرمان حفظ شبات است که با غروب جمعه آغاز میشود و با غروب شنبه به پایان میرسد.شبات روز استراحت برای تشکر از خداوند برای خلق زمین است.
کشروت
نحوه کشتار حیوانات در یهودیت. گردن حیوان با یک ضربه چاقو بریده میشود و صبر میکنند تا تمام خون حیوان از بدن او خارج شود.
قوانین یهودیان برای غذاها یهودیانی که قانون کشروت را رعایت میکنند غذاهای خاصی میل میکنند که با ترتیب خاصی تهیه شده باشد. غذایی که یک یهودی میتواند بخورد کوشر نامیده میشود. یهودیان سنتی در این مورد بسیار با توجه هستند. نمیتوان در رستورانهای غیر کوشر و یا در منزل کسی که کشروت را رعایت نمیکند غذا خورد. گاهی رعایت این اصل دیدار دوستان یا انجام کار را دشوار میکند. اما باید بدانیم این هم بخشی از مذهب یهودیت است.
- یهودیان میتوانند همه نوع میوه یا سبزی را اگر خوب شسته شود و مطمئن شوند حشرهای در میان آن نیست میل کنند.
- یهودیان میتوانند هر ماهی باله و فلس داری را بخورند. از جمله قزل آلا و ماهی تون اما خرچنگ صدف و میگو برایشان حرام است.
- یهودیان میتوانند گوشت هر حیوان نشخوارکنندهٔ سم شکافتهای را میل کنند از جمله گاو گوسفند بز و آهو
- گوشت پرندگانی که در تورا برای خوراک مردم ناپاک خوانده شده غیرقابل مصرف است اما مرغ اردک و بوقلمون حلال است.
- غذایی که کسی میپزد یا در بسته بندی عرضه میشود باید به نظر و تایید متخصص کشروت یا
- گوشت حیوان یا غیر حرام است. مثلا خوک سم شکافتهاست اما نشخوار نمیکند. فیل نه سم شکافتهاست نه نشخوار میکند. هر دو تریف هستند.
- خزندگان، دوزیستان و جوندگان
- هیچ حیوان دریایی که کوسه، مارماهی، خرچنگ و میگو
- پرندگان گوشت خوار نام برده در تورا برای خوردن مناسب نیستند.
- حیوان را باید با حرکت سریع یک چاقوی بسیار تیز ذبح کرد تا سریع بمیرد
- تمام خون آن باید خارج شود سپس میل شود
- غذای کوشر باید در آشپزخانهای تهیه شود که برای غذای کوشر آماده شدهاست. اگر غذای غیر کوشر در آن پخته شده باشد باید اول به طریق خاصی تمیز شود.
نقاط مهم حیات یک یهودی
نقاط مهم حیات یک یهودی
- تولد
- بریت میلا: که در هشت روزگی نوزاد پسر ختنه صورت گرفته و کودک نام گذاری میشود.
- پیدیون هابن رسمی است که یک پدر انجام میدهد تا برای نخست زادهٔ مذکر زنش از معبد نجات بطلبد. بط لاویان و کاهنان این رسم را اجرا نمیکنند.
- بت میتزوا: در دوازده سالگی یک دختر برگزار میشود و پس از آن او یک زن تلقی میشود
- برمیتزوا: همان مراسم در سیزده سالگی یک پسر است که توراخوانی و دعاهای خاصی هم دارد
- ازدواج
- تواد اطفال
- مرگ
-
هیکل سلیمان
هیکل سلیمان یا هیکل مقدس (به عبری: בית המקדש הראשון تلفظ: بیت همیقداش) اولین معبد باستانی یهود در اورشلیم است که اکنون ویران شدهاست. در کتاب مقدس عنوان هیکل برای این بنا به کار رفتهاست. بر باور یهودیان، معبد به دستور خدا و توسط سلیمان ساخته شد
- کنیسا. یا کنشت به نیایشگاه و محل اجتماعات دینی یهودیان گفته میشود.
-
سوکاه
سوکا (به عبری: סוכה) سایبانی است که با آغاز ، یهودیان در کنار خانه یا بالکن آپارتمان خود برپا میکنند و سقف آن را با شاخههای بزرگ نخل یا درختان دیگر میپوشانند. بر طبق فرامین مذهبی، دیوارهای سایبان میبایست از پارچه، چوب ساخته شود.
یهودیان باورمند، در هفت روز غذای روزانه خود را در سوکا صرف میکنند و مردان شب را به تنهایی در داخل آن به روز میرسانند. در ایام عید سوکوت، یهودیان به دید و بازدید از یکدیگر میروند و در سوکا از یکدیگر پذیرائی میکنند.[۲۲]
این بخش از این نوشتار خُرد است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. -->
زیارتگاهها
- دیوار نُدبه (در عبری: הכותל המערבי، تلفظ: کوتِل همعرابی (به معنای دیوار غربی)[۲۳]، تلفظ عامیانه عبری: کُتِل) مقدسترین مکان مذهبی یهودیان است که بر روی تپه «موریا» در شهر اورشلیم، در کشور فلسطین قرار دارد. بر باور یهودیان دیوار ندبه از آخرین باقیماندههای هیکل سلیمان و دومین پرستشگاه اورشلیم و مرکز دعا و منبع الهام برای یهودیان در فلسطین و سراسر جهان میباشد.
نمای دیوار ندبه در شهر اورشلیم
- غار پدران:در [[اورشلیم مکانی که آدم، حوا، ابراهیم، اسحق، لیاه، یعقوب، ساره و ربکا در آن بخاک سپارده شدهاند.
- آرامگاه مادران:در طبریه آرامگاه میریام, صفورا, یوکابدو
- آرامگاه استر و مردخای در همدان
- آرامگاه راحل در نزدیکی بیت لحم
- آرامگاه داود در اورشلیم
- آرامگاه دانیال در شوش
نظرات شما عزیزان: